رنگ شناسی و آشنایی با نحوه ترکیب رنگ ها یکی از ارکان مهم هنر به شمار می رود. تمامی هنرمندانی که در عرصه هنر های بصری فعالیت دارند باید با مفاهیم هارمونی، کنتراست و چرخه رنگ آشنا باشند.
دنیای پیرامون ما از ترکیب رنگ ها و اشکال گوناگون به وجود آمده است، به همین دلیل رنگ شناسی به قدری در زندگی انسان اهمیت پیدا کرده که به گونه ای می توان گفت زندگی بدون رنگ نا ممکن است.
رنگ شناسی
یوهانس ایتن، نقاش، طراح، معلم،عارف و نظریه‌پرداز اکسپرسیونیست، بر اساس مطالعاتی که داشت رنگ ها به انواع مختلفی تقسیم کرد و برای درک بهتر آن را در قالب دایره رنگ ایتن معرفی کرد.
رنگها معمولا به چند دسته تقسیم می شوند:
- رنگ های اصلی
- رنگ های ثانویه
- رنگ های درجه سوم
نخستین بار تعریف چرخه رنگ ایتن توسط نیوتون صورت گرفت. نیوتون با عبور دادن نور از یک منشور مثلثی شکل، نور سفید خورشید را به طیف گسترده ای از رنگ ها تبدیل کرد و به این نتیجه رسید که نور سفید دارای هفت رنگ قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش می باشد. که این رنگ ها در چهار گروه مختلف دسته بندی می شوند.
اما نکته مهم این بود که رنگ های اصلی آبی، قرمز و زرد با ترکیب کردن هیچ رنگی ساخته نمی‌شوند و به طور طبیعی وجود دارند. اما بقیه رنگ ها از ترکیب این سه رنگ اصلی ساخته می‌شوند.
با مطالعه چرخه رنگ ایتن می توان به نکته پی برد که چه رنگ هایی یکدیگر اند و چه رنگ هایی متضاد. همچنین با دانستن چرخه ایتن میتوانید رنگ های مورد نیاز خود را با یه رنگ اصلی آبی، قرمز و زرد بسازید. رنگ شناسی و مطالعه چرخه رنگ ایتن در کار هایی مانند نقاشی و رنگ آمیزی ساختمان، طراحی داخلی خانه، صنعت پوشاک و… کاربرد دارد.
در مرکز دایره رنگ ایتن سه رنگ آبی، قرمز و زرد وجود دارد که رنگ اصلی به شمار می روند. همانطور که گفته شد رنگ های اصلی، به رنگ هایی گفته می شود که از ترکیب هیچ رنگ دیگری به وجود نیامده باشند. و در واقع از ترکیب این رنگ ها با یکدیگر تمامی رنگ های موجود ساخته می شوند.
بعد از رنگ های اصلی سه رنگ ثانویه قرار دارند که از ترکیب رنگهای اصلی به وجود آمده اند:
- ترکیب قرمز + زرد = نارنجی
- ترکیب قرمز + آبی = بنفش
- ترکیب زرد + آبی = سبز
مطالعه بیشتر: عکاسی زیرشاخه کدام رشته است؟
ترکیب رنگ های سرد و گرم
سردی و گرمی رنگ ها را در واقع بر اساس حسی که به مخاطب انتقال می دهند و شور و هیجان و شخصیت رنگ ها تقسیم بندی کرده اند. به همین دلیل رنگ هایی که طیف نزدیک به آبی دارند در دسته رنگ های سرد و آنهایی که طیف نزدیک به قرمز دارند در دسته رنگ های گرم هستند.
رنگ های سرد:
- آبی
- فیروزه ای
- سفید
- سبز آبی
- بنفش آبی
- خاکستری
- نقره ای
رنگ های گرم:
- قرمز
- زرد
- بنفش قرمز
- سبز زرد
- نارنجی
- قهوه ای
همچنین رنگ ها را می توان به دو گروه رنگ های فعال و رنگ های غیر فعال تقسیم کرد. رنگ های فعال رنگ هایی هستند که انرژی بیشتری دارند و گرم اند و رنگ های غیر فعال معمولا انرژی کمتری دارند و سرد اند.
رنگ های مکمل
هر رنگ اصلی دارای یک رنگ ثانویه است که به گونه ای مکمل آن رنگ محسوب می شود. زمانی که دو رنگ مکمل در کنار یکدیگر قرار بگیرند بر شفافیت هم به گونه ای تاثیر دارند که برای مخاطب به شدت قابل مشاهده است.
بر اساس گفته تئوری رنگ ایتن، حاصل ترکیب رنگ های مکمل با یکدیگر، رنگ خاکستری است. اما موضوع اینجاست که خاکسری به دست آمده باترکیب رنگهای تیوبی، خاکستری مورد نظر ایتن نیست.! در واقع رنگهای مورد نظر در چرخه رنگ ایتن، رنگ هایی است که از تجزیه طیف مرئی ( نور سفید خورشید) به دست آمده باشند.
رنگ های مکمل عبارت اند از:
- زرد و بنفش
- نارنجی و آبی
- قرمز و سبز
- نارنجی زرد و نیلی
- قرمز نارنجی وفیروزه ای
- سبز چمنی و ارغوانی
چه رنگ هایی خنثی هستند؟
رنگ هایی خنثی هستند که از آن ها می‌توان به عنوان مکمل برای هر رنگی استفاده کرد. به گونه ای که اگر در کنار رنگی قرار بگیرند تاثیری در آن ندارند و به خوبی آن رنگ را نمایش می دهند. رنگ های خنثی هم میتوانند هم از دسته سرد و هم از دسته گرم باشند.
رنگ های مشکی، سفید، برنزی، بژ، شیری، طلایی، قهوه ای، نقره ای و خاکستری جزو رنگ های خنثی هستند.
تونالیته رنگ و کنتراست رنگ
به درجه های مختلف یک رنگ از نظر تیرگی و روشنی تونالیته رنگ می‌گویند. برای تیره کردن یک رنگ معمولا آن را با مشکی و برای روشن تر شدن با سفید مخلوط می کنند.
کنتراست را متضاد معنی می کنند ولی اگر به صورت دقیق بخواهیم کنتراست رنگ را توضیح بدهیم می‌توانیم بگوییم کنتراست رنگ به معنای تفاوت رنگ ها و اختلاف بین ماهیت و حالت‌های مختلف آن است.
ترکیب رنگ ها
ترکیب رنگ ها یکی از کار های حرفه ای در زمینه رنگ آمیزی و ساخت یک اثر هنری است که باید شناخت کافی و اصولی از رنگهای گرم و سرد وخنثی داشته باشید تا بتوانید از ترکیب کردن آن رنگها با یکدیگر، رنگ دلخواه خود را به دست آورید. هر یک از رنگ ها شخصیت، مفهوم و کاربرد خاصی دارند که باید در جای درست به کار برده شوند.
ترکیب قرمز با رنگ های دیگر
قرمز کم + آبی = نیلی
قرمز زیاد + آبی = سرخابی
قرمز + سفید = صورتی
قرمز + سیاه = جگری
قرمز زیاد + زرد + آبی = خرمایی
قرمز کم + زرد + آبی = قهوه ای
ترکیب آبی با رنگ های دیگر
آبی + زرد = سبز
آبی + قرمز = بنفش
آبی + سیاه = سرمه ای
آبی + سفید = آسمانی
آبی + سیاه + سفید = طوسی
ترکیب زرد با رنگ های دیگر
زرد + قرمز = نارنجی
زرد + آبی=سبز
زرد+ سفید = نخودی
زرد کم + آبی + سفید = فیروزه ای
زرد + آبی کم + سفید = لیمویی
زرد زیاد + + آبی + سفید کم = مغز پسته ای
آموزش ساخت رنگ های ترکیبی
رنگ های ترکیبی شامل رنگ هایی هستند که با ترکیب رنگ اصلی و ثانویه و یا ترکیب چند رنگ اصلی و ثانویه با یکدیگر به وجود می آیند. کاربرد رنگ های ترکیبی در زمینه نقاشی، گرافیک و تبلیغات و… بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
- سبز + مشکی = سبز لجنی
- آبی + سفید = آبی آسمانی
- قرمز+ صورتی سیر= زرشکی
- نارنجی + قهوه ای = حنائی
- آبی + کمی مشکی = سورمه ای
- زرد + آبی کم + قرمز کم = رنگ گونه
- سیاه + سفید = انواع خاکستری
- آبی + زرد + سفید = سبز روشن
- سفید + قرمز + زرد + قهوه ای = رنگ معمولی صورت
- زرد+ سفید= لیموی
- مشکی + قرمز + زرد = قهوه ای روشن
- سیاه + زرد = قهوه ای مایل به سبز
- قهوه ای + قرمز = گلبه ای
- نارنجی + زرد = خردلی
- سیاه + نارنجی = قهوه ای
- قرمز+ بنفش = بنفش مایل به صورتی
- صورتی + زرد = کرمی
- قهوه ای + زرد + سفید = اکر
- زرد + سفید + قهوه ای + اکر = طلایی
- آبی + زرد + سفید = ارغوانی
- سبز + قرمز = بلوطی (شکلاتی)
- زرد + سیاه کم + سفید = سیر
- سیاه کم + زرد + آبی = یشمی
وب سایت تخصصی کد رنگ ها:
سوالات متداول:
رنگ شناسی و آشنایی با نحوه ترکیب رنگ ها یکی از ارکان مهم هنر به شمار می رود. تمامی هنرمندانی که در عرصه هنر های بصری فعالیت دارند باید با مفاهیم رنگ آشنا باشند.
بر اساس گفته تئوری رنگ ایتن، رنگ هایی مکمل اند که حاصل ترکیب آنها، رنگ خاکستری است.
به درجه های مختلف یک رنگ از نظر تیرگی و روشنی تونالیته رنگ می‌گویند.